COVID-19 KEÇİRƏN GƏNC XƏSTƏLƏRDƏ MİOKARDIN YIĞILMA FUNKSİYASININ EXOKARDİOQRAFİK QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ

Abstract

В статье представлены результаты изучения насосной функции миокарда и ее динамики в течение года после недавно перенесенного SARS-CoV-2- у лиц молодого возраста (18-44 года, средний возраст 34,5±2,8 лет). Сформировано 3 группы наблюдения: основная группа — 49 пациентов, перенесших COVID-19, и не имевших сердечно-сосудистого заболевания (ССЗ); 1-я контрольная группа – 39 лиц с факторами риска ССЗ, не болевшие COVID-19; 2-я контрольная группа – 29 здоровых добровольцев. Эхокардиография выполнялась на ультразвуковом сканере «Philips Matrix» (США) с использованием датчика модели S-5, частотой 1-5 МГц трижды: исходно – через 2-6 мес (в среднем через 3,2±0,8 мес) после инфицирования SARS-CoV-2, через 6 и 12 месяцев. Установлено, что после выздоровления от COVID-19, у больных с ожирением, инсулинорезистентностью (ИР) и предиабетом систолическая функция ЛЖ остается измененной длительное время. У перенесших среднетяжелую форму вирусной инфекции в течение полугода сохраняются остаточные явления воспаления миокарда и перикарда. Вследствие этого, у 30,6% была выявлена дисфункция миокарда после COVID-19 среднетяжелой степени, а также после легкой, но пролонгированной формы вирусной инфекции. Через 6 мес на фоне угасания мио-/перикардита жалобы и большинство из исходных нарушений исчезли, однако еще через полгода у 24,5% были выявлены гипертрофия левого желудочка (ГЛЖ), увеличение левого предсердия (ЛП), нарушение локальной сократимости; до 20,4% увеличился удельный вес пациентов с бесcимптомной дисфункцией ЛЖ. За время наблюдения в основной группе у 10,2% пациентов развился острый коронарный синдром (ОКС), у 16,3% пароксизмальная форма фибрилляции предсердий, тогда как в контрольных группах таких случаев в эти сроки не зарегистрировано. Məqalədə ürək-damar xəstəliyi (ÜDX) olmayan gənc şəxslərdə (18-44 yaş, orta hesabla 34,5±2,8 yaş) COVİD-19 keçirildikdən sonra exokardioqrafiya vasitəsilə ürəyin struktur-funksional dəyişikliklərinin öyrənilməsi məqsədilə aparılmış tədqiqatın nəticələri təqdim edilir. Üç müşahidə qrupu yaradılıb: əsas qrupa ÜDX risk faktorları olan COVID-19-dan sağalmış 49 pasiyent; 1-ci kontrol qrupuna ÜDX risk faktorları olan SARS-CoV-2-yə yoluxmamış 39 şəxs; 2-ci kontrol qrupuna 29 sağlam könüllü daxil edilib. Exokardioqrafiya “Philips Matrix” ultrasəs skaneri (ABŞ) vasitəsilə, 1-5 MHz tezliyi olan S-5 ötürücünün istifadəsilə aparılmışdır. Müəyyən edilib ki, piylənmə, insulinə rezistentlik (İR) və prediabeti olan gənc pasiyentlərdə COVID-19-dan sağaldıqdan sonra sol mədəciyin pompa funksiyası uzun müddət dəyişkən qalır. COVID-19-un orta ağır forması olanlarda miokardın və perikardın iltihabının qalıq təsiri 6 ay ərzində davam edir. Əldə etdiyimiz məlumatlara görə, hər yeddinci gənc xəstədə SARS-CoV-2 ilə assosiasiya olunmuş viral miokardit/perikardit mitral qapağın prolapsı və/və ya atrial ritm pozulmaları törənir. Exokardioqrafik dəyişikliklərin dinamikada müşahidəsi göstərir ki, piylənmə, İR və arterial hipertenziyası olan gənc şəxslərin əksəriyyətində SARS-CoV-2-yə yoluxmadan və iltihab kaskadının işə düşməsindən 14-18 ay sonra kardiomiositlər proliferasiyaya uğrayır və miokard remodelləşməsi baş verir. Nəticədə ÜDX-nın risk faktoru olan şəxslərin təxminən üçdəbirində miokardın hipertrofiyası, preklinik disfunksiya və elektrik potensiallarının qeyri-homogenliyi inkişaf edir ki, bu da ürək-damar ağırlaşmaları riskini artırır. The article presents the results of studying myocardial pump function and its dynamics over the course of a year after recent SARS-CoV-2 infection in young adults (18-44 years old, mean age 34.5±2.8 years). Three observation groups were formed. The main group included 49 patients who had COVID-19 without cardiovascular disease (CVD). The 1st control group included 39 people with CVD risk factors who did not have COVID-19, the 2nd control group was formed from 29 healthy volunteers. Echocardiography was performed on a “Philips Matrix” ultrasound scanner (USA) using a transduser S-5, 1-5 MHz. It has been established that after recovery from COVID-19 in patients with obesity, insulin resistance and pre-diabetes, LV systolic function remains altered for a long time. In those who have had a moderate form of viral infection, residual effects of inflammation of the myocardium and pericardium persist for six months. According to our data, the consequence of viral myocarditis in every seventh young patient is mitral valve prolapse and atrial rhythm disturbances. A mid-term assessment showed that 14-18 months after mild pneumonia associated with COVID-19, or after “long COVID-19” without the development of pneumonia, in most patients with obesity, insulin resistance and arterial hypertension, the consequence of the launch of the inflammatory cascade are the proliferation of endothelium and cardiomyocytes, opening the way to myocardial remodeling. As a result, approximately one third of patients with these cardiovascular risk factors develop myocardial dysfunction and electrical inhomogeneity in the myocardium, increasing the risk of cardiovascular complications.