IMPACT OF DIGITAL PAYMENT SYSTEMS ON THE ACCESS AND DEPTH OF FINANCIAL INSTITUTIONS: EVIDENCE FROM THE TURKISH BANKING SECTOR

Abstract

Günümüzde dijital ödeme sistemleri, birçok insanın günlük yaşantısında vazgeçilmez hale gelmiştir. Elektronik ticaretin hızla yaygınlaşması dijital ödeme sistemlerine olan talebi arttırmıştır. Bu artış ise hem finansal sistem içerisinde işlem yapabilme kabiliyetini hem de finansal sistemin gelişmesini etkileyebilme potansiyeline sahiptir. Dijital ödeme sistemleri, finansal pazarlara erişim ve derinlik üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Geleneksel finansal işlemlerde kullanılan nakit veya fiziksel ödeme araçlarına kıyasla, dijital ödemelerin yaygınlaşmasıyla birlikte finansal pazarlara erişim kolaylaşmış ve derinlik artmıştır. Bu sistemler, finansal hizmetlere erişimi kolaylaştırırken, finansal pazarların büyümesine ve çeşitlenmesine de katkıda bulunmaktadır. Dijital ödemelerin yaygınlaşmasıyla birlikte, gelecekte finansal pazarlarda daha fazla yenilik ve fırsatların ortaya çıkması beklenmektedir. Bu bağlamda çalışmada, dijital ödeme sistemlerinin finansal pazarlara erişime ve finansal derinliğe olan etkisi incelenmiştir. Bu amaçla çalışmada kullanılan değişkenler; Dünya Bankası Finansal Gelişmişlik Veri Bankası ve Bankalararası Kart Merkezinden elde edilmiş ve 1990-2020 dönemini kapsayan yıllık verilerdir. Söz konusu değişkenler arasındaki ilişki ADRL sınır testi ile analiz edilmiştir. Çalışma bulgularına göre; Finansal Pazarlara Erişim Endeksi değişkeni ile kredi kartı sayısı, banka kartı sayısı, pos cihazı sayısı ve ATM sayısı, Finansal Pazar Derinlik Endeksi değişkeni ile tüm açıklayıcı değişkenler, Finansal Pazar Derinlik Endeksi ile bağımsız değişkenler, Finansal Pazarlara Erişim Endeksi ile açıklayıcı değişkenler Finansal Pazar Derinlik Endeksi ile bağımsız değişkenler arasında pozitif yönlü korelasyon tespit edilmiştir.