Diyarbakır Havzası Yöresinde 1964-2023 Dönemi Sıcaklıklarında Gözlenen Değişim ve Eğilimler

Abstract

Sanayi devriminden bu yana küresel olarak gerçekleşen ısınma etkisi, insan toplumlarını tehdit ettiği gibi birçok flora ve fauna yaşamını da tehdit etmektedir. Bu nedenle iklim değişikliği ve yol açtığı küresel ısınma, günümüzde karşı karşıya olduğumuz önemli çevresel sorunlardan biri olarak kabul edilmektedir. Küresel iklim değişikliğinin yol açtığı etkiler, yer yüzünün farklı coğrafyalarında farklı şekillerde hissedilmektedir. Örneğin, Türkiye ve özellikle de güney bölgeleri sahip olduğu coğrafi konum itibariyle iklim değişikliğine karşı savunmasız ülkeler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Dicle Bölümünün bir yöresi olan Diyarbakır Havzasında (Diyarbakır Çanağı Yöresi), sıcaklık eğilimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında, çalışma alanında dağılış gösteren Batman, Diyarbakır, Ergani ve Siirt meteoroloji istasyonlarının 1964-2023 yıllarına ait yıllık ve mevsimlik ortalama sıcaklık, ortalama maksimum sıcaklık ve ortalama minimum sıcaklık kayıtlarına trend analizleri uygulanmıştır. Bu analizler Mann-Kendall Testi, Spearman’s RHO Testi, Mann-Kendall Mertebe Korelasyon Testi ve Sen’s Trend Yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen trend testlerine göre, tüm istasyonların yıllık ortalama sıcaklıklarında ve yıllık ortalama maksimum sıcaklıklarında istatistiksel olarak anlamlı ısınma eğilimleri tespit edilmiştir. Yıllık ortalama minimum sıcaklıklarda ise sadece Ergani ve Siirt istasyonlarında istatistiksel olarak anlamlı ısınma eğilimleri tespit edilmiştir. Tüm istasyonların yaz mevsimi ortalama sıcaklıklarının kuvvetli ısınma eğilimi gösterdiği belirlenmiştir.