Grunt jej mać. Kobiece narracje z górnośląskich marginesów – prolegomena

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych kobiecych narracji z rolniczych peryferii Górnego Śląska – ziemi hulczyńskiej. Autorka skupia się na twórczości Evy Tvrdej i Anny Malchárkovej, ich autousytuowaniu, sposobie opowieści oraz na punktach wspólnych ich narracji o autochtonkach. Miejscowe kobiety w ciągu XX wieku musiały się mierzyć z wielopłaszczyznową dyskryminacją – częściowo ze względu na pochodzenie etniczne i wiarę, częściowo ze względu na płeć. Wychowane w patriarchalnej kulturze podlegały jej wzorcom i powielały je, ale ich pozycja względem mężczyzn była ambiwalentna – potrafiły przejąć ich obowiązki, chciały także decydować o wykonywanej przez siebie pracy reprodukcyjnej. Istotna dla protagonistek analizowanych tekstów jest ich więź z ziemią, odkrywana ponownie przez ich potomkinie. Wnuczki jednak częściowo zmieniają schematy wypracowane przez babcie i matki, przerywając krąg milczenia i cichej akceptacji własnego losu.