PLASTİK VE PLASTİK AMBALAJ VERGİLERİ: ÜLKE ÖRNEKLERİ
Affiliation:
1. BANDIRMA ONYEDI EYLUL UNIVERSITY
Abstract
Plastiklerin varlıklarını binlerce yıla kadar sürdürebilmeleri ve çevreye vermiş oldukları zararlar farklı mücadele yöntemlerinin uygulanmasına neden olmaktadır. Vergiler plastik atık kirliliğiyle mücadelede nispeten yeni bir yöntemdir. Ocak 2021’de Avrupa Birliği (AB) tarafından üye devletlerin ürettiği ve geri dönüştürülemeyen plastik ambalaj atıklarına yönelik bir vergi tanıtılmıştır. Bu vergi dışında Birleşik Krallık, Danimarka, İspanya, Letonya, Litvanya ve Portekiz’de ülke bazında uygulanan plastik ve plastik ambalaj vergileri mevcuttur. Almanya ve İtalya’da uygulanacak vergiler ise 2026 yılında yürürlüğe girecektir. Almanya’da 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girmesi planlanan vergi veri toplama ve bürokratik sorunlar, İtalya’da 1 Temmuz 2020’de yürürlüğe girmesi planlanan vergi Covid-19 pandemisinde yaşanan ekonomik koşullar nedeniyle ertelenmiştir. Ülke uygulamalarına bakıldığında vergiler tek kullanımlık ve geri dönüştürülemeyen plastik ürünlere odaklanmaktadır ve genellikle üretici, satıcı ve ithalatçı işletmeler mükellef veya sorumlu olarak belirlenmektedir. Plastik ve plastik ambalaj vergilerinin uygulanması kadar etkinlik sağlaması da önemlidir. Avrupa Sayıştayı tarafından yapılan denetimde vergi için gerekli verilerin karşılaştırılabilir ve güvenilir olmadığı, üye devletlerin temel yasal unsurları aktarmada geciktiği, plastik tanımının farklı AB yasal belgelerinde değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir. Ülke bazında etkinliği ölçen çalışmalar oldukça sınırlıdır. Çalışmanın sonucunda etkinliği ölçen daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğu ve vergilerle ilgili tespit edilen olumsuzluklar için önlem alınması gerektiği görülmektedir.
Publisher
Dicle University
Reference37 articles.
1. Akkaya, Ş., & Bakkal, U. (2005). Çevre vergileri ve çifte yarar. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(2), 1-22. 2. Avcı, O., & Dirican, H. (2021). Seçilmiş OECD ülkeleri bağlamında plastik poşet vergisi üzerine bir değerlendirme. Financial Analysis/Mali Çözüm Dergisi, 31(165), 121-144. 3. Borrelle, S. B., Ringma, J., Law, K. L., Monnahan, C. C., Lebreton, L., Mcgivern, A., Murphy, E., Jambeck, J., Leonard, G. H., Hilleary, M. A., Eriksen, M., Possingham, H. P., De Frond, H., Gerber, L. R., Polidoro, B., Tahir, A., Bernard, M., Mallos, N., Barnes, M., & Rochman, C. M. (2020). Predicted growth in plastic waste exceeds efforts to mitigate plastic pollution. Science, 369(6510), 1515-1518. 4. Brizga, J. (2017). Packaging tax in Latvia. Institute for European Environmental Policy. https://ieep.eu/uploads/articles/attachments/2295371a-be98-4ab0-92be 9cd755a148e4/LVPackagingTaxfinal. pdf. 5. Cela, E., & Kaneko, S. (2013). Understanding the implications of environmental taxes: the case of the Danish weight based packaging product charge. Environmental Policy and Governance, 23(4), 274-282.
|
|