Wsparcie społeczne i krytyczne wydarzenia życiowe w okresie średniej dorosłości. Różnicująca rola rodzeństwa

Abstract

Tło: Wsparcie społeczne odgrywa istotną rolę w procesie adaptacji do skutków krytycznych wydarzeń życiowych, ułatwiając radzenie sobie z nimi. Przyjmuje się, że możliwość doświadczenia krytycznych wydarzeń życiowych stanowi dość powszechne zjawisko i głównie dotyczy osób znajdujących się w okresie średniej dorosłości. Cel: Rozpatrywano występowanie zróżnicowania w zakresie spostrzegania różnych aspektów wsparcia społecznego, satysfakcji płynącej z uzyskiwanego wsparcia od bliskiej osoby oraz nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych w zależności od posiadania rodzeństwa. Celem było także sprawdzenie zależności między nasileniem krytycznych wydarzeń życiowych a spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym i jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Ostatni cel badań odnosił się do określenia związku między spostrzeganiem dostępnego wsparcia a jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Metodologia: W badaniach zastosowano metodę ilościową i opisową. Wykorzystano następujące kwestionariusze samoopisowe (Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego, Skalę Oceny Ponownego Przystosowania Społecznego, Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa oraz ankietę). W badaniu wzięło udział 136 osób w średnim wieku (M = 41,18, SD = 5,88). Pierwszą grupę stanowiły osoby posiadające rodzeństwo (n = 72, 52,9%), w tym 50 (69,4%) kobiet i 22 (30%) mężczyzn. W grupie osób bez rodzeństwa (n = 64, 47,1%) było 21 (32,8%) kobiet i 43 (67,2%) mężczyzn. Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu oprogramowania IMB SPSS Statistics wersja 27 na licencji Uniwersytetu XX. Rezultaty: Grupy osób posiadających rodzeństwo i nieposiadające rodzeństwa nie różniły się w zakresie spostrzeganego, jak i otrzymywanego wsparcia emocjonalnego, instrumentalnego oraz informacyjnego, oraz w zakresie nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych. Osoby posiadające rodzeństwo czerpały większą satysfakcję ze wsparcia udzielanego przez bliską osobę. Nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych nie łączyło się istotnie ze spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym. Doświadczanie większego nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych wiązało się istotnie z mniej zgodną relacją interpersonalną dorosłych rodzeństw. Spostrzeganie dostępnego wsparcia emocjonalnego łączyło się ze zgodną relacją dorosłych rodzeństw. Wnioski: Ukazane rezultaty badań skłaniają do refleksji nad potrzebą i znaczeniem wsparcia społecznego oraz kształtują świadomość tworzenia dostępnych sieci społecznych.