BANKALARIN KÂRLILIKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ: ÇOKLU DOĞRUSAL REGRESYON VE GRADYAN ARTIRICI REGRESYON AĞACI YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Finansal sistem içerisinde, bankalar oldukça önemli bir yere sahiptir. Geleneksel işletmeler gibi bankalarda da faaliyetlerinin temel amacı sürdürülebilir şekilde kâr elde etmektir. Bankacılık sektöründe finansal veya beşerî kaynakların yönetimi doğrudan banka kârlılığını etkileyen faktörler içerisindedir. Ancak hangi finansal oranın kârlılığı ne düzeyde etkilediği de literatürde daima araştırılan bir merak konusu olmuştur. Bu çalışmanın amacı; banka kârlılığına etki eden finansal oranları klasik ve veri madenciliği teknikleri ile karşılaştırmalı olarak incelemektir. Buna göre çalışmada çoklu doğrusal regresyon analizi ve gradyan artırıcı regresyon ağacı yöntemleri kullanılmıştır. Finansal anlamda bankaların kârlılık düzeyleri; aktif kârlılık ve özsermaye kârlılık oranları ile incelenmiştir. Kârlılık oranlarına etkisi araştırılan faktörler ise şu şekildedir; alınan krediler/toplam varlıklar, sermaye yeterliliği oranı, karşılık sonrası net faiz geliri/toplam varlıklar, tüketici kredileri/toplam krediler, likit aktifler/kısa vadeli yükümlülükler, faiz gelirleri/toplam gelirler oranlarından oluşmaktadır. Çalışma,Türkiye’de faaliyet gösteren 26 banka ve 2010 – 2020 yılları arasını kapsamaktadır. Çalışma sonucunda, Gradyan Artırıcı Regresyon Ağacı yönteminin, Çoklu Doğrusal Regresyon analizi yöntemine göre daha başarılı olduğu ve kârlılığa katkı sağlayan en önemli faktörlerin sermaye yeterlilik oranı ve karşılık sonrası net faiz geliri/toplam varlıklar oranı oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır.