Bilimsel Bilginin Basitleşmesine Dayalı Didaktik Dönüşümün Kimya Öğretiminin Sorunları ile İlişkisi Hakkında Bir Argüman

Abstract

Öğretim ortamına taşınan bilgilerin, bilim ortamında üretilen bilgilerden farklılaşması didaktik açıdan son derece olağan görünmektedir. Bu farklılaşma sürecini anlamada kullanılan kavram, didaktik dönüşümdür. Kimya öğretiminde önemli bir sorun olan kavram yanılgılarının, en yalın hali ile bilimsel bilgi ile öğrenilen bilginin uyuşmaması olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kimya eğitiminde temel amacın, üretilmiş bilimsel bilginin mümkün olduğunca bozulmadan öğretim ortamına taşınması olduğu ifade edilebilir. Bu bağlamda didaktik dönüşümün kimyasal bilgide gerçekleşmesinin kimyasal bilginin epistemik niteliğinde ne tür değişimlere neden olduğu, bu değişimlerin kimya eğitiminin temel amaçları noktasında sorun teşkil edip etmediği, önemli bir soru olarak kendini göstermektedir. Son yıllarda kimya felsefesinde sıkça ele alınan kimyasal bilginin kendine has epistemik doğası ve kimya eğitiminde bu doğaya uygun öğretimin gerçekleşmesi gerektiğine yönelik vurgular dikkate alındığında, söz konusu sorunun önemi daha açık hale gelmektedir. Bu çerçevede bu çalışmada, didaktik dönüşümün en temel eğilimi olan bilimsel bilginin sadeleştirilmesi veya basitleştirilmesinin kimyasal bilgiye uygun olmadığına yönelik bir argümanın geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Argümanın teorik ve ampirik olarak temellendirilmesinde didaktik dönüşüm, kimya felsefesi ve epistemolojisinin kimyasal bilginin doğasını tanımlayan yaklaşımı ve kimya eğitiminde karşılaşılan kavram yanılgıları ile ilgili alanyazın dikkate alınmıştır. Ayrıca kimyasal bilgiyi didaktik olarak basitleştirmenin kimya öğretiminde ve öğreniminde karşılaşılan sorunlar ile ilişkisi değerlendirilmiş ve bilimsel çalışmalarla fark edilebilecek olası sorunlara yönelik ön deyilerde bulunulmuştur.