İnternet ve Akıllı Telefon Bağımlılığından Sosyotelizme: Sosyal Hizmet Perspektifinden Derinlemesine Bir İnceleme

Abstract

Artan teknolojik imkânlarla birlikte dijital dünya ve getirileri insan benliğini ele geçirmiş ve hayatın olmazsa olmaz bir parçası haline gelmiş durumdadır. Sosyotelizm de bu kuşatmanın bir ürünü olarak metaforlaştırılan ve alanyazınına kazandırılan kavramlardan biri olmaktadır. Üstelik bu kuşatma içerisinde genç yetişkinler önemli bir paya sahip olmaktadır. Buradan hareketle araştırmada genç yetişkinlerin tüm hayatını birçok yönden etkileyen ve içinde yaşadığımız çağın yeni sosyal sorunu olarak değerlendirilen sosyotelizm kavramı, internet ve akıllı telefon bağımlılığı ekseninde geniş bir perspektiften ele alınmış, gerek bu kavramların kendi içindeki ilişkileri gerekse de gençlerin hayatındaki etkileri tüm yönleriyle (mikro-mezzo-makro boyutta) değerlendirmeye alınmıştır. Derinlemesine görüşmeler yapılarak nitel araştırma yöntemiyle kaleme alınan araştırmada; bağımlılık tanılama kriterlerine uyan, günlük ortalama sekiz saatten fazla akıllı telefon kullandığını ifade eden 5 kadın ve 5 erkek üniversite öğrencisi araştırma grubunu oluşturmaktadır. Buna göre, internetin akıllı telefon bağımlılığında, akıllı telefonun da sosyotelist olma sürecinde iç içe geçmiş bir doğası olduğu anlaşılmaktadır. Her birinin amacı dışında gereğinden fazla kullanımı bireyler üzerinde sınırlı olumlu etkiye sahip olurken (can sıkıntılarını giderme, uyumalarına yardımcı olma, mutlu olmalarını destekleme, hayatlarındaki boşluğu doldurma, sanal yollarla arkadaşlar edinerek sosyalleşmelerini ve yalnızlıktan kurtulmalarını sağlama, hızlı ve kolay yollarla alışveriş, bankacılık, fotoğraf ve video düzenleme, gündem, sosyal medya takibi vb. işlemleri yapma); aynı zamanda birçok olumsuz etkiyi de (aile üyeleriyle ve sosyal çevre ile olan ilişki, etkileşim ve iletişimi sınırlama, birlikte kaliteli-etkin zaman geçirmekten mahrum bırakma ve ilişkideki bağlanma unsurlarına zarar verme, görmezden gelme, yok sayılma, ihmal edilme ve önemsenmeme duygularını yaşama, gerçek dünyadan, kendinden, ilgi alanlarından uzaklaşarak sanal dünyayı fazlaca benimseme, akademik başarısızlık, dikkat dağınıklığı, fiziksel, ruhsal ve sağlık problemleri yaşama, vd.) bünyesinde barındırdığı anlaşılmaktadır.