Mitokondri Fisyon-Füzyon Dengesinde Rol Oynayan Genlerin Nörotoksik Ortamda ifade Düzeyleri Değişimi

Abstract

Öz Amaç: Alzheimer tipi demans, dünya çapında rastlanan demansın en yaygın görülen şekli olup, son çalışmalar, kronik hiperglisemi ve insülin direnci ile karakterize olan tip 2 diyabeti (T2D), Alzheimer hastalığı ve diğer bilişsel bozukluklar için bir risk faktörü olarak tanımlamaya başlamıştır. Alzheimer hastalığının, tip 3 diyabet (T3D) olarak önerildiği tabloda, bozulmuş insülin sinyalizasyonu, kronik hiperglisemi kaynaklı nöronal hasar, oksidatif stres, nöroinflamasyon gibi metabolik bozukluklar yer alır. Bu durum, nöronal insülin direncine yol açarak antioksidan kapasitede azalma, oksidatif hasar, mitokondriyal bozulmaya katkıda bulunarak sinirsel dejenerasyon ve bilişsel gerilemeye yol açar. Bu çalışmada, yüksek glikoz uygulayarak nörotoksisite geliştirdiğimiz nöroblastoma hücre hattında, mitokondri dinamiğinde rol oynayan DRP1, OPA1, MFN1, MFN2, FIS1 genlerinin ifade düzeylerini belirlemeyi hedefledik. Yöntemler: İnsan nöroblastoma hücrelerine, 24 saat süre ile, 100 mM glikoz uygulayarak, nörotoksik ortam geliştirdik ve DRP1, OPA1, MFN1, MFN2, FIS1 ekspresyon seviyelerini qPCR tekniği ile belirledik. Bulgular: Yüksek glikoz uyguladığımız grupta, kontrol grubuna oranla FIS1, DRP1 (sırasıyla 2,45-kat ve 4,61-kat) seviyelerinde artış (p0,05) gözlemledik. Sonuç: T2D belirtileri ile mitokondrial fragmentasyon artışı arasında korelasyon olduğu bilinmekte olup, in-vitro nörotoksik ortamda, mitokondri dinamiğinde rol oynayan moleküllerin seviyesi, artan fragmentasyonu destekler niteliktedir. T3D mekanizmasında, nörodejenerasyona katkıda bulunan mitokondriyal bozulmada yer alan moleküllerin, transkripsiyonel düzeyde değişikliklerinin aydınlatılması noktasında literatüre katkıda bulunan çalışmamız, hastalığın erken teşhisi, seyrinin yavaşlatılması ve tedavi edilmesi yönünde ilerleme kaydedilmesini sağlayacaktır.