İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEMDE (1920-1939) TÜRKİYE CUMHURİYETİ VE SOVYETLER BİRLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN TÜRK ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA İNCELENMESİ

Abstract

Rusya’da Birinci Dünya Savaşı bitmeden devrilen Çarlık rejimi yerine tüm Dünyanın özellikle güçlü ülkelerin dikkatini üzerine çeken yeni bir rejim kurularak Bolşevik rejimi adı altında, Dünya siyasetinde yer edinilmeye çalışılmıştır. Buna paralel olarak Osmanlı Devletinden aldığı mirasla millet egemenliğine dayalı demokratik ve cumhuriyetçi ilkeler doğrultusunda milli bir devlet olarak inşa edilen Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bağımsız bir devlet olduğunu kanıtlayarak Dünya siyasetinde yer edinmeye çalışmıştır. Bu süreçte her iki devletin savundukları fikirler ve inşa etmeye çalıştıkları sistemler birbirinden farklı olsa da aynı güçlere karşı verdikleri mücadelede birlikte yan yana hareket etmeyi kabul etmişlerdir. Aralarında zuhur eden her türlü olumsuz gelişmenin tamiri adına iki devletin de anlayışlı hareket ettiğini söylemek mümkündür. Bu süre zarfında birbirlerine faydası dokunacak adımlar atmaları, iki devlet açısından olumlu sonuçlar doğurmuştur. Nitekim Türk Kurtuluş Savaşında Rusya’nın sağladığı maddi desteğin önemi, Kurtuluş Savaşı mücadelesi yürüten kadronun içine düştüğü ekonomik bunalımın büyüklüğü göz önüne alınarak anlaşılabilir. Halkın yıllardır süren savaşlardan madden ve manen yorgun düşmüş olması, yine Rusya gibi bir ülkenin Türk bağımsızlık mücadelesine verdiği desteğin önemini, anlamayı kolaylaştıracaktır. Çalışmada, Rusya ve Türkiye arasında imzalanan anlaşmaların Türkiye’deki ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki etkileri incelenmiştir. Kaynak kullanımında arşiv belgeleri temel alınmış ve konuyla ilgili yapılan telif ve tetkik eserlere yer verilmiştir.