Kültür Diplomasisi Aracı Olarak Belgeseller: TRT Belgesel’in Ayasofya Söylemleri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Bu çalışmada uluslararası imaj ve itibar yönetimi aracı olarak kullanılan kültür belgeselleri söylemlerinin kültür diplomasisine katkısı ele alınmıştır. Araştırmada TRT Belgesel Youtube kanalının paylaşımları arasından rastgele örneklem metoduyla seçilen Gizemli Tarih: Ayasofya belgeseli kültür belgeselciliği açısından ele alınmıştır. Çalışma, kültür belgeselciliğine katkı sağlayan TRT Belgesel’in kültür diplomasisine yönelik söylemlerinin tespit edilmesi bakımından önem arz etmektedir. Ayrıca çalışma, kültür diplomasisine katkı sağlayan Ayasofya üzerine yapılan belgeselleri analiz eden ilk çalışma olması ve bu yönüyle literatüre katkı sağlaması açısından da önem arz etmektedir. Ayasofya belgeseli Maxqda programında Van Dijk’in eleştirel söylem analizi ve içerik analizi metoduyla analiz edilmiştir. Bu bağlamda elde edilen bulgular şöyledir: Ayasofya belgeselinde mabedin tarihçesi, mimari özellikleri ve barındırdığı gizemler üzerinden söylem geliştirilmiştir. Bu söylemler, merak uyandırma ve bilimsel kanıt sunma teknikleri kullanılarak retoriksel açıdan güçlendirilmiştir. Belgeselde Ayasofya’nın mimari özellikleri, tarihi ve gizemleri konu başlıkları, sanatsal ve bilimsel metotlarla irdelenerek kültür diplomasisine katkıda bulunulmaktadır. Kültür diplomasisine katkıda bulunan bu kültür belgeselinde kullanılan bilimsel tekniklerse uluslararası imaj ve itibara katkı sağlamaktadır.